A.Sáu nhân tố quan trọng để bạn thành công trong vai trò giáo viên
Để thành công trong nghề dạy học, không chỉ đơn giản phải yêu trẻ và có kiến thức. Dưới đây là 6 nhân tố quan trọng giúp bạn thành công trong vai trò giáo viên.

Có óc hài hước

Một giáo viên có óc hài hước sẽ giúp làm dịu những căng thẳng xảy ra trong lớp. Hơn nữa, khướu hài hước còn giúp người giáo viên đem lại niềm vui và sự hứng thú học cho học sinh, khiến chúng háo hức và mong chờ được đến lớp học. Điều không kém phần quan trọng mà óc hài hước đem lại đó là làm bạn trở thành người vui vẻ và tích cực trong cuộc sống dù có gặp khó khăn hay căng thẳng trong công việc.

Thái độ tích cực

Một thái độ tích cực, lạc quan là tài sản vô giá trong cuộc sống. Nó sẽ giúp bạn giải quyết các vấn đề hiệu quả và nhanh nhất có thể. Ví dụ, ngày đầu tiên đi dạy, bạn đã dạy nhầm bài 2 thay vì bài 1. Điều này sẽ không trở thành vấn đề nghiêm trọng nếu bạn có cái nhìn thoáng rằng ai cũng có lúc nhầm và bạn xin lỗi học trò sau đó tiếp tục bài giảng của mình. Không cần nghiêm trọng hóa vấn đề dù đó là nhỏ hay lớn, sai thì sửa; quan điểm lạc quan này sẽ giúp bạn tự tin và thành công hơn.

Biết đặt kỳ vọng nơi học sinh

Nếu bạn thờ ơ với việc học của học sinh, bạn không đặt ra mục tiêu nơi chúng thì chúng cũng sẽ buông xuôi việc học. Bạn cần tỏ thái độ rằng bạn tin chúng có thể đạt được những mục tiêu bạn đã đặt ra và bạn truyền cho chúng niềm tin đó. Sự kỳ vọng của bạn chính là nhân tố quan trọng kích thích học sinh học tốt và đạt được kết quả cao.

Tính kiên định

Để tạo ra môi trường học tích cực và sôi nổi học sinh cần có được lịch học cụ thể để có thể chuẩn bị bài trước. Bạn cần giữ và làm đúng theo kế hoạch đã đưa ra đó. Ví dụ, học sinh có thể dễ dàng thích nghi được với nhiều giáo viên trong một ngày nhưng chúng sẽ không thích khi các kế hoạch cứ liên tục thay đổi. Bạn không thể đến lớp và bảo chúng làm bài kiểm tra chỉ vì bạn chưa chuẩn bị bài giảng từ hôm trước.

Công bằng

Là một giáo viên, việc đối xử với các học sinh một cách công bằng trong bất cứ tình huống nào là điều rất quan trọng. Khi có bất cứ sự than phiền nào từ phía học sinh rằng bạn đối xử với nhóm học sinh này thiên vị hơn so với nhóm khác thì hậu quả của nó không chỉ dừng ở việc bạn mất đi sự tôn trọng nơi học sinh mà bạn cũng sẽ bị mất đi sự tín nhiệm từ phía ban giam hiệu.

Linh hoạt về thời gian

Để có thể lấy lại cân bằng và “sạc” thêm năng lượng bạn có thể xin nghỉ dạy một ngày hoặc vài ngày tùy từng thời điểm. Thời gian nghỉ không dài vì thế sẽ không ảnh hưởng nhiều đến việc học của học sinh mà điều này lại có thể giúp bạn làm mới đầu óc và thấy vui vẻ khi quay lại công việc.
B.10 kỹ năng IT giáo viên cần nắm vững

Trong xu thế hội nhập và phát triển, nền giáo dục nước nhà đang đứng trước những bước đi đầy thách thức. Xu hướng mới đòi hỏi một cuộc cách mạng để có thể xây dựng được một nền giáo dục đáp ứng được nhu cầu thời đại. Và có lẽ, câu chuyện đổi mới giáo dục sẽ bắt đầu từ những chuyển mình tất yếu về tầm, vị thế, trách nhiệm và vai trò của người thầy. Trong bài này, đề xuất và giới thuyết một số “hành trang” thiết yếu nhất đối với nhà giáo.


1. Thường xuyên sử dụng thư viện điện tử


Thư viện là nguồn cung cấp tài liệu quan trọng và đáng tin cậy nhất đối với bất kì người giáo viên, nhà nhà nghiên cứu nào. Điều này không cần thiết phải đề cập thêm nhiều. Hiện nay, các cơ sở đào tạo đang nhận được các khoản đầu tư đáng kể để hiện đại hoá, hệ thống hoá thư viện "cổ truyền" lâu nay. Chính những đầu sách mới thơm mùi mực in góp phần ít nhiều vào sự lên hương của tinh thần học tập và nghiên cứu ở người học và cả người dạy. Trong xu thế xây dựng một nền giáo dục mở, người giáo viên nhất thiết phải thường xuyên cập nhật, làm mới vốn tri thức của mình. Công nghệ thông tin, với tư cách là thiết tố hỗ trợ đặc biệt hữu dụng với khả năng tương tác cao giữa người dùng và thiết bị, có thể "oằn mình" gánh chịu trọng trách này- mang tri thức ở trạng thái luôn luôn sẵn sàng trong hành trang của giáo viên. Trong bối cảnh đó, CNTT đã biến hệ thống thư viện truyền thống thành một "nhất thể" trọn vẹn, dễ kiểm soát và truy nhập dữ liệu. Sự ra đời của các thư viện điện tử như sự khởi phát cho một chặng đường phát triển mới của giáo dục.Thuvienkhoahoc.com là một ví dụ. Trang này được thiết kế dựa trên mô hình wiki với tiêu chí tối thượng là tính tương tác song song giữa độc giả và tác giả. Trong nhiều trường hợp và rất thường xuyên, độc giả hoán đổi vị trí của mình một cách tự nguyện để trở thành cộng tác viên, mà nổi bật nhất chính là vai trò ở khâu kiểm định bài viết, gửi phản hồi trong quá trình tự proof reading-edit-publish trước khi nó, các bài viết được duyệt lần cuối. Nhưng chưa hết, mạng internet còn mang đến một thư viện khổng lồ sách, báo và tạp chí chuyên ngành mà không một thư viện nào có thể cập nhật và phân loại gần như hoàn hảo đến vậy. Một số trang yêu cầu người dùng phải trả phí, nhưng cũng không ít nguồn tài liệu mà người cung cấp cho không biếu không. Chẳng hạn, dự án gutenberg.org hiện có 25,000 cuốn sách miễn phí, 100,000 danh mục đã đăng kí, và con số tải về hàng tháng đạt số lượng 3 triệu lượt. Nếu không có nhiều thời gian, người dùng có thể tải về trực tiếp sách điện tử (ebook) có dung lượng trọng vẹn một... DVD (khoảng 17 ngàn cuốn sách, dung lượng 4,5 GB) tại địa chỉ: ftp://ibiblio.org/pub/docs/books/gut...1/9/1/5/19159/
Sách tiếng Việt trực tuyến cũng khá nhiều. Chưa xét đến tác quyền thì trang các vnthuquan.net, thuvien-ebook.com hiện đang "thống ngự" với hàng trăm các thiện nguyện viên đóng góp sách (đánh máy). Nguồn sách bao gồm từ Đông Tây kim cổ, từ văn học, triết học, lịch sử...Trang ebook4u.vn có vẻ chuyên nghiệp và nhiều loại sách hơn, nhưng người dùng lại phải trả phí để tải về tuy không nhiều. Một số trang khác còn cho phép người dùng tìm kiếm như bookilook.com
2. Từ điển- công cụ bất li thân


Với những ai thường xuyên tiếp xúc với tài liệu ngoại văn, cuốn từ điển là vật bất ly thân. CNTT có thể giúp người dùng thoát khỏi sự ràng buộc này. Không những đáng tin cậy, hệ thống dữ liệu của các từ điển trực tuyến còn cho phép người dùng tương tác mạnh mẽ khi có thể chỉnh sửa (được kiểm duyệt) hay bổ sung, cập nhật. Ngoài ra, sự phong phú về số lượng và kiểu loại cũng là một điểm mạnh đáng kể. Các từ điển của đại học Oxford (oup.com/dictionaries-us/) hay Cambridgedictionary.cambridge.org/)cũng đã xuất bản trực tuyến. Có cả một trang từ điển riêng chuyên giải thích tiếng lóng Anh ngữ (urbandictionary.com/), từ điển mở miễn phí (freedictionary.com; yourdictionary.com ) vv.... Ngoài ra, các phần mềm công cụ hỗ trợ tra từ điển hữu tuyến như của whitesmoke.com, Kool (kienlua.com) (đã có ngoại tuyến) thật sự là một phần không thể thiếu trong hành trang nghiên cứu của nhà giáo.
Người Việt có thể quan tâm tới nguồn từ điển như tratu.baamboo.com, vdict.comvv...hay xem chi tiết tại thông tin lưu trữ của trung tâm từ điển học tại (vietlex.com/dictOnline.htm)
Sử dụng từ điển ngoại tuyến (offline), ngược lại, là một lựa chọn có tính chất “truyền thống”, kể cả tính chất hiện đại của việc này, khi áp dụng CNTT. Bởi lẽ, các bộ từ điển được phát hành bằng một gói phần mềm thường có khả năng truy vấn nhanh và mạnh, tính trọn vẹn của sản phẩm cao...nhưng lại không có khả năng tương tác hữu tuyến-khả năng mở như một xu hướng tất yếu hiện nay khi các sản phẩm CNTT đang dựa trên nền tảnginternet (web-based). Vấn đề chi phí cập nhật và tác quyền là một trở ngại. Người dùng Việt Nam lâu nay đã quen với MTD Lạc Việt thì hiện có thể tránh được những khó khăn này với Stardict (stardict.sf.net).
3. Truy vấn thông tin từ các bộ bách khoa toàn thư

Công trình bách khoa Britannica với 200 năm lịch sử đã lên mạng tại Britannica.com. Người dùng có thể đóng phí thường niên để sử dụng cuốn đại từ điển vĩ đại này nhưng hầu như, trước xu hướng mở như hiện nay, bộ bách khoa wikipedia.org hoặc "người anh em" Citizendium.org hoàn toàn có thể thay thế một cách xứng đáng. Trong tương lai không xa, khi bộ bách khoa mở được thương mại hoá1, tốc độ phát triển của nó ắt hẳn còn nhanh mạnh hơn nhiều. Công thức tìm kiếm tri thức của tương lai sẽ là: nhu cầu thông tin --> truy vấn nguồn-->mạnginternet -->Google-->wikipedia. Người sử dụng tiếng Việt hoàn toàn có thể tin tưởng vào các kết quả thông tin truy vấn trên bởi có cả một cộng đồng các tình nguyện viên trợ giúp. Với các thuật ngữ và kiến thức phổ thông, người dùng có thể quan tâm tới trang bachkhoatoanthu.gov.vn mới được xây dựng. Lâu nay, “tiền giả định” về một cuốn bách khoa hay từ điển dày cộp hẳn đã hằn sâu, đến đây, có vẻ như người dùng có thể “buồn ơi chào mi” được rồi.
Nhưng nhu cầu sử dụng ngoại tuyến có tỉ lệ cao hơn hẳn. Xu hướng có thể là xu hướng nhưng người dùng cuối (end users) phổ thông thường chưa quen với những thay đổi chóng mặt của công nghệ. Vì vậy, sở hữu một bộ bách khoa toàn thư ngoại tuyến là điều cần thiết. Encarta (bản trực tuyến trả phí tại encarta.msn.com/)của Microsoft có thể đáp ứng tối đa nhu cầu này. Encarta 2007 có hai bản là DVD Microsoft student with Encarta premium 2007 (MSEP dung lượng 3,37 GB) và DVD Microsoft Encarta Premium 2007 (MEP dung lượng 3,02 GB). Bản MSEP cao hơn MEP với 66.000 bài viết (so với 64.000 bài viết ở MEP). Encarta sẽ mang đến cho bạn một nguồn thông tin khổng lồ với: hơn 66.000 bài viết bởi các chuyên gia ở hầu hết các lĩnh vực. Các bài viết này có nội dung rất đáng tin cậy, sâu sắc, đầy đủ và dễ hiểu; hơn 26.000 hình ảnh và minh họa có giá trị cao; hơn 3.000 âm thanh và bản nhạc; hơn 29.000 liên kết trang web được biên tập kĩ lưỡng; hơn 200 bài tập tương tác trong Encarta Kids; 300 đoạn phim và mô tả minh họa; 32 đoạn phim của Discovery Channel vv...Một điều rất thú vị là người người dùng có thể đọc thông tin về bộ bách khoa số hoá này trên bộ bách khoa mở wikipedia (tại vi.wikipedia.org/wiki/Encarta).
4. Biên soạn, trình chiếu để giảng dạy tốt hơn với các phần mềm tiện ích:


Soạn bài giảng, chuẩn bị giáo án và thể hiện bài giảng trên lớp học là những công việc thường nhật của một nhà giáo. Với những công cụ và phần mềm tiện ích đi kèm, làm chủ được chúng, người giáo viên có thể trải nghiệm cảm giác thật tuyệt vời với những giá trị của CNTT. Chẳng hạn phần mềm xây dựng đề thi trắc nghiệm miễn phí Empkey (empkey.com) do một tập thể tác giả là các nhà giáo xây dựng là một lựa chọn khả thi. Để trình chiếu bài giảng, các giáo viên hiện nay thường sử dụng công cụ Powerpoint trong gói office của Micorsoft. Với tiện tích Autorun Presenter udos.users.dolphinmap.net), người dùng có thể trình chiếu Powerpoint mọi lúc mọi nơi, ngay cả khi máy tính đang dùng không cài đặt chương trình Microsoft Office Powerpoint. Chương trình này còn giúp quản lý tất cả các file Powerpoint trên ổ đĩa flash USB. Đây là một ứng dụng miễn phí, chạy trực tiếp không thể bỏ qua. Vừa tránh được những sơ xuất không cần thiết, giúp chuyên nghiệp hoá công việc trình chiếu, tiện ích này giúp nhà giáo nâng cao hiệu quả giảng dạy và giảm tải những trở ngại không cần thiết.
Đối với người dùng cần đến phần mềm có tính chuyên dụng cao hơn thì Convert PowerPoint: chuyển đổi “All in One” cho file PPT là một giải pháp toàn diện. Phần mềm này có khả năng chuyển định dạng số một cho dạng file PPT sang hầu hết các định dạng file chuyên dùng hiện nay như: PDF, GIF, JPG, BMP, TIF, WMF, PNG, EMF, DOC, HTML, RTF… cũng như chuyển đổi qua lại giữa tất cả các phiên bản PowerPoint của các phiên bản Office từng có.
Trong những trường hợp cần sự cẩn trọng thì giải pháp chuyển đổi định dạng file trình chiếu sang dạng tự chạy (exe) hoặc flash, PDF... Chỉ cần tìm kiếm với từ khoá “convert powerpoint” cho 332.000 kết quả. Chúng tôi đề xuất một số giải pháp: ppt to flash (presentationpro.com), ppt to exe (download3000.com/download_9263.html và dzsoft.com/powerpoint-to-exe.html). Ngoài ra, việc chuyển đổi định dạng cho PPT sang các định dạnh dễ “quản lí” hơn có thể nhờ tới một số dịch vụ trực tuyến như media-convert.com.
Trong những trường hợp trở ngại khác, nhất là lúc “vắng mặt” hoặc do lỗi của phần mềm office, nếu máy tính trình chiếu có kết nối mạnginternet , người giáo viên có thể quan tâm tới các ứng dụng văn phòng trực tuyến đang thể hiện vai trò quan trọng trong xu hướng thay thế các sản phẩm thương mại truyền thống lâu nay. Đó là GoogleDocs (docs.google.com), Zoho Office Suite (zoho.com) hay Ajax13 (Ajax13.com). Các ứng dụng này đều tương thích tốt với Microsoft Office quen dùng.
5. Nhóm phần mềm, ứng dụng hỗ trợ dạy và học ngoại ngữ:


Ngoại ngữ là công cụ để người giáo viên có thể mở rộng nguồn thông tin, tài liệu, nhất là tiếng Anh đã gần như trở thành ngôn ngữ giao tiếp quan trọng như hiện nay, với tỉ lệ cao nhất trong số các ngôn ngữ phổ thông có khả năng trở thành ngôn ngữ thứ hai của người song ngữ. Dạy và học tiếng Anh nói chung, ngoại ngữ nói riêng, đối với một số nhà giáo dạy ngoại văn là công việc, nhưng còn là nhiệm vụ bắt buộc đối với đa phần các nhà giáo khác, nhất là trong môi trường giáo dục đại học. Trong tinh thần đó, CNTT đã cho ra đời hàng loạt những phần mềm, tiện ích, ứng dụng hữu tuyến và cả ngoại tuyến để giúp ích cho cả người học và người dạy. Nắm được những công cụ này, đối với người dạy, chính là đã “mở rộng đôi cánh” để quá trình mang tri thức ngôn ngữ đến học sinh, sinh viên dễ dàng hơn rất nhiều. Đối với người học, chúng là người bạn, người giáo viên thứ hai luôn luôn sẵn sàng hỗ trợ. Chúng tôi xin đơn cử các phần mềm tiêu biểu phù hợp với xu hướng dạy và học tiếng Anh hiện nay ở Việt Nam như English Study, phần mềm từ điển Oxford, từ điển Lạc Việt, phần mềm công cụ nâng cao kĩ năng viết (whitesmoke.com), phần mềm nâng cao kĩ năng nghe tiếng Anh thông qua giọng đọc văn bản (text to speech) tự nhiên (natural voice) (nextup.com)...Khi các ứng dụng trực tuyến đang lên như diều gặp gió cùng thời đại công nghệ web 2.0 thì một số nhà đầu tư trong lĩnh vực giáo dục ở Việt Nam đã nhanh chóng nắm bắt được nhu cầu của người học thông qua một số dịch vụ dạy và học trực tuyến, tiêu biểu có globaledu.com.vn; leovietnam.com; cleverlearn.com/vi...
6. Sử dụng công cụ hội thảo nhỏm, giảng dạy từ xa.


Hội thảo nhóm qua mạng (conference call) là một thuật ngữ mới xuất hiện khi dịch vụ Voip đã phát triển vượt bậc. Các ứng dụng trao đổi thông tin nhanh instant message dạng client mọc lên như nấm. Sử dụng ứng dụng này, nhà giáo có thể tổ chức các buổi học từ xa hay hội thảo nhóm qua mạng, thu hẹp khoảng cách địa lí và thuận lợi cho sự chuẩn bị, cũng như không tốn nhiều chi phí. Hiện, các dịch vụ hỗ trợ conference call miễn phí chỉ cho phép số lượng người hạn chế tham dự vào cuộc thoại (Skype cho phép 5). Khi chấp nhận đóng phí, người sử dụng sẽ có thêm nhiều lựa chọn hơn. Tương lai của dịch vụ điện thoại và lợi ích của công nghệ thông tin đối với các doanh nghiệp, và cả giáo dục nữa có thể lấy đây là một ví dụ điển hình.
7. Xây dựng công cụ trao đổi thông tin đa chiều với đồng nghiệp và người học:


Các hiện tượng dịch vụ xã hội trực tuyến mọc lên như nấm sau mưa trong thời gian vừa qua. Có nhiều điều đáng bàn về ảnh hưởng của chúng tới giáo dục và xã hội. Có thể dễ thấy, giới trẻ hiện nay, trong đó phần lớn là độ tuổi đang còn đi học vướng quá nhiều thời gian vào giải trí trực tuyến mà lơ là vào việc chính. Tuy nhiên, một “hiệu ứng ngược” mà nhiều nhà giáo dục và các nhà phân tích chưa đề cập nhiều đó là khả năng trao đổi thông tin dựa vào các ứng dụng trực tuyến và mạng xã hội còn khá hạn chế giữa người học và người dạy khi thế hệ trẻ rất “nhạy cảm” với công nghệ mới. Đã có một số nhà giáo mạnh dạn xây dựng công cụ trao đổi thông tin, học thuật với người học nhưng còn chưa nhiều. Đáng lưu ý như trang hmong-mienstudy.net của TS. Nguyễn Văn Hiệu chuyên giới thiệu các bài nghiên cứu về nhóm ngôn ngữ Mông-Dao ở Việt Nam, tuy khá công phu nhưng gần đây không thấy cập nhật!
Để trở thành những nhà giáo của thế kỉ mới, thiết tưởng, tự xây dựng một trang diễn đàn (forum) hay blog để làm cầu nối với người học là một việc làm cần thiết. Song, cũng cần quan tâm một vấn đề là thời gian và công sức.
8. Tích cực sử dụng mã nguồn mở


Sử dụng phần mềm mã nguồn mở sẽ nâng cao nhận thức tác quyền và sở hữu trí tuệ .Thông qua việc phổ dụng các sản phẩm mã nguồn mở thay thế cho các phần mềm thương mại tương đương, nhà giáo có thể truyền bá tinh thần tự do và ý thức tôn trọng giá trị tinh thần và sản phẩm trí tuệ của người sáng tạo đến người học. Mới đây, các văn phòng Đảng uỷ trên cả nước, rồi tiếp theo là công văn số 12966/BGDĐT-CNTT của bộ giáo dục yêu cầu toàn ngành, trong năm 2008 phải sử dụng phần mềm mã nguồn mở bao gồm Open Office (ứng dụng văn phòng), Unikey (bộ gõ tiếng Việt), FireFox (trình duyệt) và coi đây là một tiêu chí chấm thi đua. Có thể nói, đây là một bước đi quan trọng của ngành khi tình trạng vi phạm bản quyền ở nước ta nói chung, tình trạng sử dụng các phần mềm thương mại bất hợp pháp trong các cơ sở giáo dục đào tạo nói riêng là rất phổ biến.
Tiếp cận và bước đầu thay thế những công cụ vẫn sử dụng thường nhật có bản quyền như Word, EXCEL, VietKey...là không quá khó nhưng trên hết, chúng thể hiện cách “ứng xử” và ý thức của người dùng. Thiết tưởng, là những người “gõ đầu trẻ” của thời đại mới, mỗi nhà giáo cần nắm rõ những quy định về luật sở hữu trí tuệ và tác quyền, nhất là trong lĩnh vực công nghệ thông tin vốn từ trước đến nay ở nước ta vẫn chưa được coi trọng...
9. Nắm vững các công cụ và kĩ năng chia sẻ dữ liệu


Muốn gửi tài liệu qua mạng, muốn trao đổi thông tin, bài dạy với người học...thì phải làm như thế nào? Những câu hỏi này là rất phổ biến trong quá trình công tác của bất kì người giáo viên nào. Xem ra, những vấn đế vốn rất bình thường với mỗi người sử dụng mạnginternet có thâm niên, lại là câu hỏi đau đầu của nhiều người. Không những thế, quan ngại này còn gây nên những hiền phức không đáng có, thậm chí là tốn kém. Hãy ghé qua các trang rapidshare.com. megaupload.com, 4share.com, divshare.com, esnips.com, box.net... hoặc gần gũi hơn là nhờ tới dịch vụ đính kèm của Gmail, Yahoo ... để sở hữu không gian lưu trữ miễn phí một cách dễ dàng.
10. Xây dựng thương hiệu nhà giáo và tích cực đóng góp với cộng đồng


Công việc của một nhà giáo ở bậc đại học ngoài giảng dạy là nghiên cứu khoa học. Các tạp chí chuyên ngành, sách in cá nhân chính là nơi thể hiện rõ nhất khả năng của nhà giáo. Song, bên dòng chảy “vang động” của cuộc sống và thời đại với sự bùng nổ như vũ bão của hàng loạt những nhân tố, sự kiện mới xẩy ra hoặc sinh thành...người giáo viên còn một cách khác để khẳng định “thương hiệu” của mình, đồng thời cũng chính là đóng góp tích cực hơn nữa cùng hàng trăm ngàn đồng nghiệp, cộng sự thông qua các nguồn tài liệu đang cần sự đóng góp của các cộng tác viên. Mới đây, một tác giả xây dựng trang vietsciences.orgchuyên đóng góp các bài báo chuyên sâu đã được nhận giải thưởng Hiệp sĩ CNTT hay trang viet-studies.info của GS Trần Hữu Dũng cũng là một địa chỉ tin cậy của nhiều nhà nghiên cứu và bạn đọc. Không những thế, các tác giả khi tham gia đóng góp vào cộng đồng sẽ nhận được phản hồi “nóng” từ phía bạn đọc, đó chắc chắn là những nhận xét quý giá cũng như những tâm tình chân thành...
Thiết tưởng, đó cũng là một cách để mang tinh thần tự nguyện vốn sẵn lòng trong mỗi người giáo viên có thể bắt gặp những luồng gió mới từ thời đại để lan toả và bay cao.

C.DẠY HỌC HIỆU QUẢ

Để tiết dạy học đạt hiệu quả, người giáo viên phải:
1. NHIỆT TÌNH:
Sử dụng cử chỉ, điệu bộ để thu hút sự chú ý và hứng thú của học sinh
• Nói có hồn và diễn cảm
• Đi lại hoặc cử động trong khi giảng
• Có điệu bộ (bàn tay, cánh tay) thích hợp, không kể những cử chỉ, điệu bộ do thói
quen cá nhân làm xao lãng sự tập trung của học sinh
• Duy trì sự giao tiếp bằng mắt với học sinh
• Đi lại trong lớp
• Không đọc lại bài giảng y nguyên như trong tài liệu, giáo trình
• Mỉm cười trong khi giảng
2. PHƯƠNG PHÁP:
Cách giải thích hoặc làm rõ khái niệm, nguyên lý
• Mỗi khái niệm có một vài ví dụ
• Dùng các ví dụ cụ thể hàng ngày (trong đời sống) để giải thích khái niệm và
nguyên lý
• Định nghĩa thuật ngữ mới
• Lặp lại vài lần các ý khó
• Nhấn mạnh những điểm quan trọng bằng cách dừng lại, nói chậm, lên giọng .v.v.
• Sử dụng đồ thị, biểu đồ để minh họa vấn đề đang trình bày
• Chỉ ra những ứng dụng thực tế của khái niệm
• Trả lời các câu hỏi của học sinh một cách đầy đủ và cẩn thận
• Gợi ý cách ghi nhớ những khái niệm phức tạp
• Viết những từ khoá lên bảng hoặc phim trong
• Giải thích chủ đề chính theo cách nói thông dụng
3. TƯƠNG TÁC:
Các kỹ thuật dùng để cổ vũ sự tham gia của học sinh trong lớp
• Khuyến khích học sinh đưa ra các câu hỏi, nhận xét trong lớp học
• Tránh phê phán trực tiếp học sinh khi họ có lỗi
• Khen ngợi những ý tưởng hay của học sinh
• Đặt câu hỏi cho học sinh cụ thể
• Đặt câu hỏi cho cả lớp
• Kết hợp (đưa) ý tưởng của học sinh vào bài giảng
• Đưa ra những thách thức để khuyến khích ý tưởng mới
• Dùng nhiều phương tiện và hoạt động khác nhau trong lớp
• Có đặt câu hỏi mang tính chất gợi ý, định hướng
• Lắng nghe và trả lời các ý kiến đóng góp của học sinh
Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Giáo dục chuyên nghiệp
4. TỔ CHỨC:
Phương pháp tổ chức hoặc cấu trúc bài giảng
• Dùng các đề mục, chỉ mục để tổ chức bài giảng
• Viết dàn bài lên bảng hoặc phim trong
• Chuyển ý, chuyển chủ đề một cách rõ ràng và hấp dẫn
• Cho học sinh cái nhìn khái quát khi bắt đầu bài mới
• Giải thích vì sao từng chủ đề phù hợp với toàn bộ khoá học
• Bắt đầu bài mới bằng cách ôn lại những nội dung đã học có liên quan
• Thường xuyên tóm tắt các ý đã giảng
5. NHỊP ĐỘ:
Tốc độ trình bày thông tin, sử dụng thời gian hiệu quả
• Hiếm khi bị lạc đề
• Trình bày được hết nội dung bài giảng (không bị cháy giáo án)
• Trước khi đi tiếp sang một vấn đề tiếp theo, đặt câu hỏi để kiểm tra mức độ hiểu
vấn đề trước đó của học sinh
• Vẫn bám sát nội dung bài học khi trả lời các câu hỏi của học sinh
6. RÕ RÀNG TRONG CÔNG VIỆC:
Sự rõ ràng đối với các yêu cầu của khoá học và tiêu chuẩn xếp hạng
• Khuyên học sinh cách chuẩn bị cho bài kiểm tra
• Cung cấp mẫu câu hỏi kiểm tra
• Nói cho học sinh cụ thể những yêu cầu cần có cho bài kiểm tra, tiểu luận, bài thi
• Nêu rõ mục tiêu của mỗi buổi học
• Nhắc nhở học sinh ngày kiểm tra hoặc thời hạn nộp bài
• Nêu lên mục tiêu của toàn khoá học
7. CÁCH NÓI:
Những đặc điểm ngôn ngữ phù hợp với dạy học trên lớp
• Âm lượng thích hợp
• Giọng nói rõ ràng
• Tốc độ nói vừa phải
• Thỉnh thoảng im lặng trong khi giảng để học sinh “ngấm”
• Tránh dùngnhững từ đệm như “à”, “ư”.
8. QUAN HỆ:
Mức độ thân thiết trong quan hệ cá nhân giữa thầy và trò
• Gọi tên học sinh khi hỏi, trao đổi
• Thông báo những dịp trao đổi ngoài giờ học
• Sẵn sàng giúp đỡ học sinh khi có vướng mắc
• Chấp nhận những quan điểm khác biệt
• Trò chuyện với học sinh trước hoặc sau giờ học
• Chấp nhận sự đa dạng ở học sinh cũng như sự đa dạng về đặc điểm văn hoá của họ
Trung tâm Nghiên cứu Phát triển Giáo dục chuyên nghiệp
9. THỰC TẾ:
Gắn kết giữa nội dung, sự tiến triển của khoá học với thực tiễn
• Dạy khái niệm và kỹ năng nhỏ, cụ thể thông qua những tình huống lớn, thực tế
• Tích hợp các tài liệu (ví dụ, trường hợp, tương tự) từ “thế giới thực” _ thực tiễn
• Liên hệ giữa các khái niệm và kỹ năng học tập với kinh nghiệm của người học
• Hướng dẫn cho người học cách liên hệ với các nguồn tài liệu và chuyên gia bên
ngoài trong phạm vi môn học
• Tạo cơ hội cho người học áp dụng việc học vào thế giới bên ngoài
• Tạo cơ hội cho người học mang những kiến thức học được từ bên ngoài vào lớp
10. HƯỚNG VÀO NGƯỜI HỌC:
Tập trung cao độ vào việc học và sự thành thạo của học sinh
• Tập trung vào kết quả hoạt động học và sự phát triển, chứ không phải nội dung dạy
học
• Thông báo đầy đủ các đánh giá trước, trong, và khi kết thúc quá trình học tập
• Có gợi ý cho học sinh khám phá và xây dựng kiến thức
• Học sinh có một số điều khiển đối với quá trình học tập của mình
• Khuyến khích lối học tập tích cực, học tập cộng tác, học tập hợp tác
• Giáo viên chủ yếu là người thiết kế và huấn luyện
• Giáo viên và học sinh cùng làm việc trong một nhóm khi phù hợp
• Người học được chủ động thực hiện việc học tập của bản thân
• Khuyến khích người học bằng cách hỗ trợ họ phát triển năng lực bản thân
11. LINH HOẠT:
Thoáng. Nhìn nhận và tiếp cận tài liệu dưới nhiều góc độ, nhiều cách khác nhau sao
cho phù hợp nhất với môn học
• Dạy học có tác động tới nhiều kiểu học tập khác nhau
• Cẩn thận đối với những quan điểm chủ quan trong khối kiến thức của môn học
• Đánh giá cao óc tò mò khám phá, đưa ra nhiều hướng đi khác nhau của học sinh
• Sẵn sàng để học sinh chịu trách nhiệm đối với việc học của mình khi cần thiết
12. LÃNH ĐẠO :
Thái độ công dân gương mẫu, là người thận trọng và tôn trọng sự đa dạng (trong văn
hoá)
• Mẫu mực và yêu cầu học viên có thái độ thích hợp cho việc dạy và học
• Mẫu mực trong cách tiếp cận các ý tưởng, khái niệm và tài liệu
• Đưa ra những đòi hỏi phù hợp với tất cả các mức năng lực của người học
• Thể hiện sự tôn trọng đối với tính đa dạng và yêu cầu lớp học cũng có một thái độ
tương tự

10 lời khuyên giữ trật tự trong tiết học
1. Đặt nội quy ngay từ đầu Nhiều giáo viên thường mắc lỗi bắt đầu một năm học mới với kế hoạch cho các quy tắc rất lỏng lẻo. HS nhanh chóng nắm bắt được các tình huống trong mỗi giờ học và nhận ra những gì chúng sẽ được cho phép, những lỗi nào được bỏ qua. Một khi GV “lờ” đi những sự quậy phá hoặc những nguyên tắc trong lớp học không đủ mạnh để chấn chỉnh, dập tắt các trò nghịch ngợm thì rất khó để bắt đầu hay tiếp tục điều khiển lớp tốt hơn. Vì vậy ngay từ đầu, GV phải đề ra nội quy rõ ràng và tuân thủ nó.
2. Công bằng là chìa khoá HS hoàn toàn có thể phân biệt điều gì là công bằng và điều gì thì không. Vì thế, GV phải đối xử bình đẳng đối với tất cả HS nếu mong được HS tôn trọng.
3. Giải quyết những rắc rối với càng ít sự gián đoạn càng tốt Nếu có một vài HS đang nói chuyện riêng và bạn đang đưa ra câu hỏi trong phần giới thiệu bài mới, gọi một trong các HS đó đứng dậy trả lời câu hỏi của bạn để thu hút HS quay trở lại bài học. Nếu bạn phải dừng mạch bài học để giải quyết rắc rối thì bạn đang "đánh cắp" thời gian quý báu học tại lớp của những HS hiếu học.
4. Tránh các vụ gây lộn trong lớp học Bất cứ khi nào có đánh nhau, cãi vã giận dữ trong lớp học thì sẽ có một người thắng và một người thua. Dĩ nhiên với vai trò là một GV, bạn cần phải giữ trật tự và quy tắc trong lớp học. Tuy nhiên, nên giải quyết những vấn đề vi phạm kỉ luật mang tính cá nhân riêng tư (bên ngoài lớp học) tốt hơn là làm HS "mất mặt" trước bạn bè.
5. Ngừng sự phá rối với một chút hài hước Đôi khi những tiếng cười lại giúp "kéo" mạch lớp học trở lại như cũ. Tuy nhiên, nhiều GV nhầm lẫn giữa những câu hỏi hài hước với lời châm chọc. Trong khi sự hóm hỉnh có thể nhanh chóng "hoá giải" tình huống sư phạm thì lời mỉa mai có thể làm tổn thường mối quan hệ của bạn với học trò tham gia vào. Hãy dùng việc đánh giá tối ưu nhất nhưng hãy nhận ra rằng có những điều học trò này nghĩ là trò vui, học trò kia lại nhận thấy bị xúc phạm.
6. Giữ niềm tin tưởng lớn trong lớp Hãy tin tưởng rằng HS là những trẻ ngoan ngoãn, chứ không phải là quậy phá. Tăng cường điều đó thông qua cách bạn nói với học trò. Khi bạn bắt đầu một ngày học mới, bạn hãy nói những mong muốn của bạn với học trò.
7. Kế hoạch dự trù Giáo viên nên tránh thời gian "chết" trong giờ học. Nếu trong thời gian rảnh rỗi đó, bạn cho phép học sinh nói và nói mỗi ngày, tự bạn tạo cho các em một thói quen xấu - nói chuyện. Để tránh điều này, hãy lên kế hoạch dự trù, đưa thêm các hoạt động vào phần cuối của giáo án.
8. Luôn luôn nhất quán Một trong những điều tệ nhất mà người giáo viên mắc phải là không nhất quán trong việc thực thi nội quy lớp học. Nếu một ngày bạn "lơ" đi một trò quậy phá trong lớp, một thái độ học tập thiếu nghiêm túc, và ngày hôm sau bạn chì chiết một HS vì một lỗi nhỏ, HS của bạn sẽ nhanh chóng mất đi sự kính trọng đối với bạn.
9. Hãy đặt ra các nội quy có thể hiểu được
Bạn cần chọn ra nguyên tắc của bạn. Bạn cũng cần làm cho các nguyên tắc thật rõ ràng. HS cần hiểu cái gì được và cái gì không được chấp nhận. Hơn nữa, bạn nên lường trước hậu quả nếu bạn phá bỏ nguyên tắc.
10. Bắt đầu mỗi ngày học sảng khoái
Bạn nên bắt đầu buổi dạy mỗi ngày với sự tin tưởng HS sẽ ngoan. Không nên có định kiến rằng HS này luôn quậy phá giờ học hàng ngày trong tuần, thì hôm nay em lại sẽ nghịch ngợm. Do đó, bạn sẽ không đối xử với HS ấy một cách khác biệt làm em đó gây mất trật tự thêm.