buffet │ tiệc đứng │ tiệc ngọt │ pizza

Pizza trong tiếng Ý có nghĩa là điểm tròn. Đây là một loại bánh mì tròn, dẹp được nướng trên đá, rắc phô mai, xốt cà chua và các loại nhân khác như xúc xích, ô liu…

Cho đến ngày nay người ta vẫn còn tranh cãi về nguồn gốc ra đời của Pizza. Một số tư liệu cho rằng, Pizza có tiền thân là những chiếc bánh làm bằng bột mì được nướng trên những phiến đá phẳng, nóng xuất hiện lần đầu tiên và trở nên phổ biến tại Napoli - Ý vào khoảng 1000 năm trước. Một số tài liệu khác lại nói rằng người Roman (La Mã cổ đại) và người Phoenici của xứ Hy Lạp là những người đầu tiên đã chế biến thành công pizza do họ biết được bí mật của công thức nhào bột với nước và nướng bánh trên đá.

Mặc dù chưa có những khẳng định chắc chắn rằng chiếc bánh Pizza đầu tiên xuất hiện ở đâu, tuy nhiên, ngày nay khi nhắc đến pizza thì ai cũng nghĩ ngay tới đất nước có hình chiếc giày – Italia, bởi lẽ đây chính là đất nước có những nét văn hóa ẩm thực pizza không đâu sánh được.

Pizza hiện đại ra đời vào năm 1889 khi nữ hoàng Margherita Teresa Giovanni, hoàng hậu của vua Umberto I của Ý đến thăm Napoli. Raffaele Esposito - chủ quán rượu Pietro Il Pizzaiolo đã được yêu cầu chuẩn bị làm một món ăn đặc biệt để đón tiếp hoàng hậu. Esposito đã làm một chiếc bánh pizza với cà chua, phó mát mozzarella (một loại phó mát được làm từ sữa trâu) và húng quế, những thành phần đã tạo nên ba màu đỏ, trắng và xanh lá cây tượng trưng cho quốc kì Ý. Ông đã đặt tên cho chiếc pizza đó là Margherita. Sau đó, người Ý ở các vùng khác đã nghĩ ra các loại nhân khác nhau và sáng tạo nên những loại bánh pizza mang đặc trưng riêng của từng vùng. Nhưng loại bánh có tên của một nữ hoàng này vẫn được xem như loại pizza "chính thống" của nước Ý cũng như các nước trên thế giới.

Ngoài Margherita thì Ý cũng có các loại pizza khác nổi tiếng không kém như Frosciutto & Funghi gồm jambon và nấm, Valsesia (tên một thung lũng đẹp ở núi Alpes) gồm cà và ô liu; Tonno & Cipolla với cá ngừ ngâm dầu ô liu, và hành cắt khoanh; Tropicale với dứa xắt lát và jambon; Napoli với bạch hoa, ô liu, cá trống ngâm dầu; Pepperoni với xúc xích ướp gia vị; Diavola (pizza quỷ quái) gồm nấm, ớt tươi, bạch hoa; Calzone gồm sandwich nhồi xốt cà chua, phô mai, jambon lát và nấm. Muốn ăn phô mai Parmesan thì gọi Prosciutto di Parma & Parmigiano. Đây là loại bánh phủ các lát jambon Parma và phô mai Parmesan trên mặt xốt cà chua và phô mai Mozzarella. Muốn ăn thêm rau xanh đã có pizza Vegetariana, còn cần hải sản thì chọn Marinara. Romana chỉ có thịt lưng heo xông khói, nhưng Pazza là loại duy nhất phối hợp giữa thịt lưng heo xông khói với jambon, nấm, bắp non và ô liu. Loại pizza bán chạy nhất tại Ý là 4 Stagioni với jambon, nấm, ô liu, bắp non. Một loại pizza hấp dẫn khác là 4 Formaggi với nước xốt cà chua và bốn loại phô mai khác nhau.

Đến đầu thế kỷ 20, bánh pizza theo những đoàn người Ý di cư sang châu Mỹ. Năm 1905, một người Mỹ gốc Ý tên là Gennaro Lombardi mở cửa hàng bánh pizza mang phong cách Mỹ đầu tiên ở New York. Cũng chính tại nước Mỹ, bánh pizza trở thành một món ăn nhanh được giao đến tận nhà. Phong cách này nhanh chóng trở thành hình ảnh quen thuộc trên toàn thế giới nhất là sau năm 1945. Trong thời gian Thế chiến thứ hai, những người lính từ Anh, Pháp, Mỹ vì những lý do khác nhau đã có mặt ở Ý. Khi trở về, họ mang theo những phương thức làm bánh pizza của người bản xứ và thường mở cửa hàng bán bánh giao tận nhà theo phương cách của Mỹ. Cho đến ngày nay, bánh pizza đã có mặt ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Ở mỗi nơi, người ta lại tạo cho những chiếc bánh những đặc trưng ẩm thực riêng.

Khi pizza “chu du” sang các nước khác, như Thái Lan chẳng hạn, người ta đã sáng tạo thêm kiểu pizza tom yum (tôm chua cay). Còn pizza kiểu Ấn thì được chế biến với thịt gà cà ri, pizza ở Thổ Nhĩ Kỳ có thịt bằm, ôliu đỏ, hành tây. Pizza Đức thì không thể thiếu các kiểu xúc xích làm topping. Pizza Tây Ban Nha có đậu và bắp...

Còn khi về đến Việt Nam, các món pizza được biến tấu theo nhiều phong cách du nhập từ phương Tây: từ những loại bánh thông thường làm từ thịt thăn, xúc xích, cá ngừ cho đến những loại bảnh hảo hạng được chế biến đặc biệt từ cá hồi xông khói, thịt lợn rừng… trong đó đặc biệt phải kể tới món pizza hải sản gồm có xốt cà và nướng chung với mực và tôm địa phương.

Trên thế giới còn có “Ngày Pizza” (International Pizza Day) vào ngày mùng 9 tháng hai. Sách Guinness đã ghi lại kỷ lục thế giới về chiếc pizza lớn nhất được làm ở Havana, Florida với đường kính là 100 feet và dày 1 inch.